Ver o código fonte de "Creación dunha Infraestructura de chave pública (PKI)"

== Introducción ==

{{boxinfo|[[wikipedia:PKI| PKI (Public Key Infrastructure)]] e un sistema construído sobre protocolos, servizos e estándares que se utilizan para proporcionar '''autenticación''', '''confidencialidade''', '''integridade''', '''non-repudio''' e '''control de acceso''' a datos dixitais}}

[[File:pki.png|thumb|left|alt=Cifrado e Firma Dixita|Cifrado e Firma Dixital]]

Tradicionalmente a seguridade se garantizaba co segredo. O habitual era o uso dunha chave segreda que únicamente coñecían as partes involucradas na comunicación (''chave compartida'', ou ''shared key'') que se utilizaba para cifrar e descifrar a información ([[wikipedia:Symmetric_cipher|cifrado simétrico]]). Hoxe en día, cos ''PIN'' e as ''passwords'' utilizamos tamén unha chave compartida entre nos e o equipo ou servizo ao que accedemos para obter os permisos necesarios. Estas chaves compartidas precisan de completa confianza entre as partes que se comunican, xa que no caso de que a chave quede exposta por calqueira dos dous lados se perdería completamente a seguridade na comunicación.

Hoxe en día, existen alternativas, como as baseadas nas infraestructuras de chave pública ou ''PKI'' (Public Key Infraestructure). ''PKI'' utiliza [[wikipedia:Public-key_cryptography|criptografía asimétrica de chave pública]]; con este sistema, as partes involucradas na comunicación necesitan unha parella de chaves de xeito que a información cifrada con unha das chaves únicamente poda ser descifrada pola outra. <u>A chave que se utiliza para cifrar non serve para descifrar</u>. Unha das chaves é para uso único do seu propietario e é mantida en segredo ('''''chave privada'', ou ''Private Key'''''), e a outra se distribúe a todo o mundo que queira manter co usuario unha comunicación confidencial ('''''chave pública'' ou ''Public Key'''''). 

Deste xeito, si un usuario cifra un documento ou unha parte de él (normalmente un [[wikipedia:Hash_function|hash]] obtido a partir do contido do documento) coa chave privada ([[wikipedia:digital signature|firma dixital]]) , os receptores do mesmo poden estar seguros de quen é remitente, xa que únicamente a chave pública do mesmo é capaz de descifrar o documento. Si por outra parte, un usuario cifra un documento coa chave pública, únicamente o propietario da chave privada poderá acceder á información (cifrado). A ''PKI''  nos proporciona a posibilidade de firma dixital e de cifrado de información.

A principal debilidade deste sistema atópase na distribución das chaves públicas. Si un usuario malicioso distribúe unha chave pública atribuíndoa a un terceiro (por exemplo, un banco), o resto dos usuarios poden chegar a pensar que están realizando unha comunicación segura co banco, cando en realidade a información está sendo decodificada polo falsificador. Para evitar esto, se utilizan os '''certificados'''.

{{boxinfo|Os '''certificados dixitais''' son documentos que proporcionan información sobre a entidade certificada (como o seu nome, nif... etc) e a súa <u>chave pública</u>. Este documento está a súa vez firmado dixitalmente por un terceiro de confianza ([[wikipedia:Certificate_authority|Autoridade de Certificación ou CA]]) que previamente á firma verifica con seguridade a corrección dos datos e a propiedade do certificado.}}

As autoridades de certificación firman con varios niveis de seguridade (fortaleza a hora de comprobar a identidade real do autor da solicitude do certificado), que van de o '''1''' (menos comprobacións) ao '''3''' (comprobacións máis exhaustivas). E posible conseguir firmas de certificados de nivel 1 por autoridades de certificación recoñecidas como ''www.startssl.com'' de modo gratuito. '''Nun último nivel, depende do propio usuario aceptar ou rexeitar o uso dun certificado a partir da reputación do firmante do mesmo'''.

E posible tamén que unha autoridade de certificación ('''''CA'' Raíz''') delegue en outras autoridades subordinadas o firmado de algúns tipos de certificados.

{{boxinfo|O termo '''Cadea de Confianza''' se utiliza para describir as relacións de confianza entre identidades cando se utilizan [[wikipedia:Certificate_authority|CA]] ''subordinadas'' ou ''intermedias''. O obxectivo é permitir a emisión de certificados por parte das ''CA subordinadas''. Deste xeito, si establecemos unha relación de confianza cunha CA, confiaremos tamén en todos os certificados nos que esa CA confía.}}

As compoñentes máis habituais dunha ''PKI'' son:

'''As autoridades de certificación (CA) (raíz e subordinadas)''': Son as encargadas de emitir e revocar certificados, dando lexitimidade á relación dunha chave pública coa identidade real dun usuario ou servizo. A fortaleza desa relación parte da confianza que o usuario teña na autoridade certificadora.

'''A autoridade de rexistro (RA)''': Depende da autoridade de certificación e é a responsable das comprobacións necesarias para verificar a relación entre a chave pública dun certificado e a identidade dos seus titulares.

'''A autoridade de validación''': Mantén o ''repositorio de listas de revocación de certificados''. As listas de revocación de certificados ('''''CRL''''') almacenan os certificados que por algún motivo deixaron de ser válidos antes da súa data de caducidade. Normalmente proporcionan un servicio de validación on-line a través do protocolo '''''OCSP'''''.

'''Os usuarios e entidades finais''': Os ''usuarios''on aqueles que poseen unha parella de chaves asimétricas e un certificado asociado a súa chave pública. As ''entidades finais'' son todos aqueles que aceptan e confían na validez dos certificados dixitais emitidos.

{{boxinfo|O '''certificado electrónico ou dixital''' é un conxunto de datos que permiten a identificación do titular do certificado, intercambiar información con outras persoas e entidades de maneira segura e firmar electrónicamente os datos que se envían de xeito que se poida comprobar a súa integridade e procedencia}}

Os certificados dixitais máis utilizados polas ''PKI'' seguen o estándar '''X.509''', e deben conter a seguinte información:

:*''Número de serie'' do certificado
:*''Nome'', ''Dirección'' e ''Domicilio'' do suscritor.
:*''Identificación'' do suscriptor.
:*''Nome'',''Dirección'' e ''Localidade'' da autoridade de certificación emisora.
:*''Data de emisión'' e ''Data de caducidade'' do certificado.
:*''Chave pública'' do suscritor.
:*''Métodos para a comprobación da validez do certificado (URL do OCSP)''
:*''Versión do formato''
:*''Número de serie otorgado pola entidade emisora''
:*''Parámetros e identificador do algoritmo de firma''

Un exemplo de PKI de uso común en España é o [[Estructura e Uso do DNIe|DNIe]]

== Instalación e Configuración ==
''OpenSSL'' consiste nun conxunto de ferramentas que permiten unha completa xestión de certificados. Para a súa manipulación utilízase a orde '''openssl''', que admite gran cantidade de operacións:
:*'''ca''' - Xestión de unha autoridade de certificación (''CA'').
:*'''crl''' - Xestión da lista de revocación de certificados (''CLR'').
:*'''crl2pkcs7''' - Conversións de ''CRL'' a ''PKCS#7''.
:*'''dgst''' - Cálculo de resúmenes.
:*'''passwd''' - Xeneración de contrasinais.
:*'''pkcs12''' - Xestión de certificados ''PKCS#12''.
:*'''pkcs7''' - Xestión de certificados ''PKCS#7''.
:*'''req''' - Xestión de solicitudes de certificados ''X.509'' (''Certificate Signing Request, CSR'')
:*'''rsa''' - Xestión de chaves ''RSA''.

Crearemos unha autoridade de certificación que nos permitirá expedir certificados dixitais para os distintos servizos ofrecidos pola rede, como a Web ou o Correo.

1.- '''''Creación da estructura de ficheiros''''': Existen varias alternativas, pero a estructura máis común e similar a da figura:
[[Image:PKI_Infraestructure.png|left]] 



Dentro do directorio ''PKI'' gardaremos unha copia de ''/etc/openssl.conf'' que persoalizaremos ao noso gusto.


O Directorio ''CA'' almacenará a infraestructura que consistirá en:


:* O '''''certificado da autoridade de certificación (CA)''''' que contén a súa chave pública.
:* A carpeta '''''private''''', que almacenará a chave privada da autoridade de certificación.
:* A carpeta '''''clr''''', que almacenará a infraestructura de revocación de certificados.
:* A carpeta '''''certs''''', que almacenará os certificados asinados pola CA e as solicitudes correspondentes.
:* A carpeta '''''newcerts''''', que almacenará os certificados asinados pola CA, o nome será o número de serie do certificado e extensión ''.pem''
:* O ficheiro ''''serial'''', para levar o control do número de serie para os certificados asinados



A ''infraestructura de revocación'' almacenada en ''clr'' conterá:


:* O ficheiro ''''clrnumber'''', que levará a conta das revocacións
:* O ficheiro ''''index.txt'''', que almacenará a base de datos dos certificados revocados.
:* O ''''certificado da autoridade de revocación''''

<br/><br/><br/><br/>
2.- '''Persoalización de ''openssl.conf''''': Copiamos o ficheiro ''/etc/ssl/openssl.conf'' dentro da carpeta PKI, para poder persoalizalo cos datos da autoridade certificadora. Aparte de eses datos, as liñas importantes a modificar son:

  [ CA_default ]
  dir             = /root/PKI/CA          # Where everything  is kept
  certs           = $dir/certs            # Where the issued certs are kept
  crl_dir         = $dir/crl              # Where the issued crl are kept
  database        = $crl_dir/index.txt    # database index file.
  #unique_subject = no                    # Set to 'no' to allow creation of
                                          # several ctificates with same subject.
  new_certs_dir   = $dir/newcerts         # default place for new certs.
  certificate     = $dir/ca.pem           # The CA certificate
  serial          = $dir/serial           # The current serial number
  crlnumber       = $crl_dir/crlnumber    # the current crl number
                                          # must be commented out to leave a V1 CRL
  crl             = $crl_dir/crl.pem      # The current CRL
  private_key     = $dir/private/ca.key   # The private key
  RANDFILE        = $dir/private/.rand    # private random number file

3.- Si queremos dar '''servicio de validación de certificados''' mediante [[wikipedia:OCSP|OCSP]], deberemos engadir a ''openssl.conf'', dentro da sección ''[ usr_cert ]'' a liña:
  authorityInfoAccess = OCSP;URI:http://<uri to server>
::E unha nova sección:

  [ v3_OCSP ]
  basicConstraints = CA:FALSE
  keyUsage = nonRepudiation, digitalSignature, keyEncipherment
  extendedKeyUsage = OCSPSigning

4.- '''Inicialización do serial'''. Poñemos un 01 no ficheiro serial e /crl/crlnumber:

  echo '01' > serial
  echo '01' > crl/crlnumber

5.- '''Creación das chaves e certificados da CA e da autoridade de validación'''. Levaremos a cabo as seguintes ordes dende o directorio ''CA'':

  # Chave Privada da CA
  openssl genrsa -des3 -out private/ca.key 4096
  #
  # Certificado da CA
  openssl req -new -x509 -extensions v3_ca -days 3650 -key private/ca.key -out ca.crt
  #
  # Certificado do CRL
  openssl -config ../openssl.cnf -gencrl -out crl/crl.pem
  #
  # Chave Privada e solicitude de certificado para o servidor OCSP
  openssl req -config ../openssl.cnf -new -nodes -out ocsp/ocsp.server.com.csr -keyout ocsp/ocsp.server.com.key -extensions v3_OCSP
  # 
  # Firma do certificado OCSP
  openssl ca -config ../openssl.cnf -in ocsp/ocsp.server.com.csr -out ocsp/ocsp.server.com.crt -extensions v3_OCSP

== Funcionamento ==
Cando unha entidade ou individuo precisa identificarse e/ou transmitir información confidencial mediante certificados de chave pública, o primeiro que ten que facer é crear a súa propia ''chave privada'' que deberá almacenar en segredo. Paralelamente a esa chave privada, a entidade deberá crear unha ''solicitude de certificado'', que incorporará a ''chave pública'' correspondente coa chave privada anteriormente creada. Esa solicitude de certificado se deberá enviar a unha ''Autoridade de Certificación'' de confianza, que despois de realizar as oportunas comprobacións de seguridade, enviará un ''certificado firmado'' coa súa chave privada.

Deste xeito, a ''Autoridade de Certificación'' certifica a correspondencia do certificado emitido coa entidade solicitante.
{{boxinfo|As ''Autoridades de Certificación'' deben inscribirse nun rexistro de seguridade e cumplir cunha normativa específica como a ''Directiva 93/1999''.}}

=== Firma de Certificados ===
O proceso sería o seguinte:

1.- '''A Entidade/Usuario''' crea a súa chave privada e a súa solicitude de certificado
<source lang='text'>
  # Chave privada con cifrado des3 e 4096 bits
  openssl genrsa -des3 -out nome_chave_privada.key 4096
  # Solicitude de certificado
  openssl req -new -key nome_chave_privada.key -out nome_certificado.csr
</source>
alternativamente:
<source lang='text'>
  # Crea a chave privada e a solicitude de certificado
  openssl req -newkey rsa:4096 -keyout nome_chave_privada.key -out nome_certificado.csr
</source>
Si quixeramos non cifrar a chave privada, non especificaríamos ''-newkey'', poñendo no seu lugar ''-new -nodes''. A solicitude <u>''nome_certificado.csr''</u> se envía a autoridade de certificación, por correo electrónico, FTP... etc.

Cando creamos a solicitude de firma (CSR), o sistema irá preguntando pola información a incluír no certificado. Pode resultar máis práctico que colla esta información preparando un ficheiro coa información. Vexamos un exemplo:

<source lang='text'>
// Creamos o ficheiro my_site.com.csrconfig
[req]
default_bits = 4096
prompt = no
default_md = rsa
req_extensions = req_ext
distinguished_name = dn

[dn]
C=ES
ST=Galiza
L=Cangas do Morrazo
O=IES de Rodeira
OU=Departamento de Informática
emailAddress=adminaddress@emaildomain.com
CN=my_site.com

[req_ext]
subjectAltName = @alt_names

[alt_names]
DNS.1 =  my_site.com
DNS.2 =  www.my_site.com

</source>

A petición a poderíamos facer así:
''openssl req -config my_site.com.csrconfig -new -nodes rsa:4096 -keyout nome_chave_privada.key -out nome_certificado.csr''

2.- '''A Autoridade de Certificación''', previa comprobación acorde ao nivel de seguridade solicitado pola entidade, firma o certificado.

<source lang='text'>
  openssl x509 -req -days 365  -CA ca.pem -CAkey ca.key 
               -CAcreateserial -CAserial ../serial 
               -in nome_certificado.csr -out nome_certificado.pem
</source>

ou tamén:
<source lang='text'>
  openssl ca -config ../openssl.cnf -in nome_certificado.csr -out nome_certificado.crt 
</source>

Podemos especificar ''-policy seccion'' para indicar o tipo de información a gardar no certificado segundo o arquivo ''/etc/ssl/openssl.cnf''


{{boxinfo|Existen 3 niveis de certificación:
::*'''DV (Domain Validation)''' - Se verifica únicamente o dereito a utilizar o dominio/e-mail para o que se expide o certificado.
::*'''OV (Organization Validation)''' - Ademáis do anterior, se verifica a información da organización solicitante, que se inclúe no certificado.
::*'''EV (Extended Validation)''' - Ademáis de todo o anterior, se levan a cabo unhas verificacións extra, como a existencia legal, física e operativa da entidade solicitante, que a mesma coincide coa información oficial, que a entidade ten o dereito exclusivo de uso para o que se expide o certificado, etc.}}
3.- '''A Autoridade de Certificación''' envía o certificado firmado á Entidade/Usuario.

=== Lista de Revocación e Servicio de Validación ===
Os distintos certificados firmados por unha autoridade de certificación poden perder a súa validez en varios casos, como pode ser a perda ou acceso non autorizado á chave privada correspondente. Neses casos, pode solicitarse a revocación do certificado á autoridade de validación. Para facer esto, a autoridade de certificación mantén unha lista de certificados revocados que pode ser consultada solicitando acceso á lista ou mediante un servidor ''OCSP''.
''OpenSSL'' proporciona un servidor ''OCSP'' que permite a comprobación da validez dos certificados emitidos pola ''CA''. O servidor no porto ''8888'' se inicia co seguinte comando:

<source lang='text'>
  openssl ocsp -index crl/index.txt -port 8888 -rsigner ocsp/ocsp.iesrodeira.com.crt 
               -rkey ocsp/ocsp.iesrodeira.com.key -CA ca.pem -text -out log/log.txt
</source>

Un cliente poderá comprobar a validez do certificado ''correo.iesrodeira.com.pem'' co comando:

<source lang='text'>
  openssl ocsp -CAfile ca.pem -issuer ca.pem -cert correo.iesrodeira.com.pem -url http://ocsp.iesrodeira.com:8888 -resp_text
</source>

A revocación do certificado ''correo.iesrodeira.com.pem'' realízase co seguinte comando:
<source lang='text'>
  openssl ca -config ../openssl.cnf -revoke correo.iesrodeira.com.pem
</source>

== Creación dunha CA Intermedia ==
Unha autoridade de certificación intermedia é unha entidade que pode firmar certificados en lugar da CA raíz. A CA raíz firma o certificado da CA intermedia, formando unha cadea de confianza.

O principal propósito das CA intermedias é a seguridade. A chave privada da CA raíz pode gardarse fora de liña (sin conexión á rede) e ser utilizada o menos posible. Si se ve comprometida a chave privada da CA intermedia, a CA raíz pode revocar o certificado e crear un novo.

Para crear unha CA intermedia, deberíamos crear unha estructura PKI completa e indicar como política no openssl.conf "policy_loose", en lugar do máis restrictivo "policy_strict" do CA raíz (O policy indica que información debe presentar o certificado e cómo, para poder ser firmado). A continuación crearemos a parella chave privada-solicitude de certificado:

<source lang='text'>
openssl genrsa -aes256 -out private/intermediate.key 4096

openssl req -config ../openssl.cnf -new -sha256 \
      -key private/intermediate.key.pem \
      -out private/intermediate.csr
</source>

{{boxinfo|A información suministrada para o CSR debería coincidir coa do CA raíz, salvo o ''Common Name'', que debe ser distinta.}}

A continuación se "enviaría" o CSR a CA raíz para a súa firma (no noso caso o poñemos na carpeta certs da CA raíz). Unha vez que estamos no CA raíz, firmaríamos o CSR indicando que a firma é para unha CA intermedia mediante o parámetro ''-extensions v3_intermediate_ca'':

<source lang='text'>
# openssl ca -config ../openssl.cnf -extensions v3_intermediate_ca \
      -days 3650 -notext -md sha256 \
      -in certs/intermediate.csr \
      -out certs/intermediate.crt
</source>

A continuación podemos comprobar a validez do certificado:

<source lang='text'>
openssl x509 -noout -text -in certs/intermediate.cert.pem

openssl verify -CAfile ca.crt certs/intermediate.crt
</source>

Cando unha aplicación (como un navegador web) intente verificar un certificado firmado pola CA intermedia debe verificar o certificado intermedio mediante o certificado da CA raíz. Polo tanto é necesario crear unha cadea de certificados para presentar a aplicación:

<source lang='text'>
cat certs/intermediate.crt  ca.crt > certs/ca-chain.crt
</source>

Agora podemos enviar de volta a CA intermedia o certificado e a cadea de certificación....

{{boxinfo|É necesario crear unha cadea de certificación para que se inclúa o certificado da CA raíz e non necesitemos que os navegadores ou a aplicación correspondente teñan que instalar dúas CA. Unha opción mellor, en particular nunha intranet, é instalar o certificado do CA raíz en todos os clientes, nese caso únicamente necesitaríamos o certificado da CA intermedia.}}

=== Uso na Web ===  
O uso de certificados criptográficos na Web é o xeito máis utilizado de asegurar tanto a identidade dos servidores web, como de garantizar a seguridade da información intercambiada. Cando un cliente web intenta o acceso a un servidor que fai uso de certificados (https, normalmente baixo o porto 443) o servidor responde en primeiro lugar co seu certificado, o cliente intentará comprobar a validez do mesmo utilizando os certificados das autoridades de certificación recoñecidas para verificar a firma, o que garantiza a identidade do servidor.

Si o certificado pasa os requerimentos do cliente, a comunicación se realizará de forma cifrada garantizando a privacidade da comunicación.

==== Configuración de HTTPS en Apache Web Server====
Precisaremos un certificado e a chave privada correspondente. Como o servidor ''Apache'' necesita acceder á chave privada, se queremos evitar ter que suministrar a ''password'' da mesma en cada inicio, podemos xerar unha chave privada sen protección:
<source lang='text'>
   openssl req -nodes -newkey rsa:4096 -keyout nome_chave_privada.key -out nome_certificado.csr
</source>
Tamén é posible eliminar a protección unha vez xerada a chave con:
<source lang='text'>
  openssl rsa -in nome_chave_privada.key -out nome_chave_privada.net.key.insecure
</source>
Unha vez firmada a solicitude de certificado '''.csr''' pola autoridade de certificación e obtido o certificado ('''.pem''' ou '''.crt'''), necesitamos ter activo o módulo ''ssl'':
<source lang='text'>
  a2enmod ssl
</source>

Unha configuración típica dun sitio virtual baixo ''SSL'' sería, copiando previamente a nosa chave privada ''server.key'' e o certificado firmado ''server.crt'' en ''/etc/ssl/certs/'':
<source lang='text'>

NameVirtualHost a.b.c.d:80
<VirtualHost a.b.c.d:80>
	ServerAdmin webmaster@meudominio.org
	DocumentRoot /sitios/sitioSSL
	ServerName ssl.midominio.org
	ServerAlias midominio.org
	Redirect 301 / https://ssl.midominio.org/
	CustomLog /var/log/apache2/nossl_access_log combined
	Errorlog /var/log/apache2/nossl_error_log
</VirtualHost>
NameVirtualHost a.b.c.d:443
<VirtualHost a.b.c.d:443>
	ServerAdmin webmaster@midominio.org
	DocumentRoot /sitios/sitioSSL
	ServerName ssl.midominio.org
	ScriptAlias /cgi-bin/ /sitios/sitioSSL/cgi-bin/
	SSLEngine on
	SSLCertificateFile /etc/ssl/certs/server.crt
	SSLCertificateKeyFile /etc/ssl/certs/server.key
	SetEnvIf User-Agent ".*MSIE.*" nokeepalive ssl-unclean-shutdown
	CustomLog /var/log/apache2/ssl_request_log \
	"%t %h %{SSL_PROTOCOL}x %{SSL_CIPHER}x \"%r\" %b"
	CustomLog /var/log/apache2/ssl_access_log combined
	Errorlog /var/log/apache2/ssl_error_log
</VirtualHost>

</source>
O primeiro ''VirtualHost'' non é máis que unha redirección de maneira que os accesos baixo ''http'' se redirixan de xeito automático ao ''VirtualHost'' baixo ''https''.

E necesario indicar a IP (''a.b.c.d'') porque normalmente únicamente se soporta un único sitio virtual baixo SSL por cada IP do servidor, xa que é necesario o certificado do sitio para saber o sitio solicitado. Sen embargo, as últimas versións dos navegadores e de Apache soportan a extensión ''TLS'' '''''Server Name Indication (SNI)''''' que permite o uso de varios sitios virtuais distintos baxio ''https''. Necesitaremos:

*Editar '''/etc/apache2/ports.conf''' para indicar:
<source lang='text'>
<IfModule mod_ssl.c>
    NameVirtualHost *:443
    Listen 443
</IfModule>

<IfModule mod_gnutls.c>
    NameVirtualHost *:443
    Listen 443
</IfModule>
</source>

*Debemos asegurarnos que no ''VirtualHost'' por defecto e nos VirtualHosts baixo SSL está especificado ''<VirtualHost *:443>''.

Si o cliente (navegador) non soporta as extensións '''SNI''', podemos negarlle o acceso descomentando a liña
<source lang='text'>
 SSLStrictSNIVHostCheck On
</source>
ao final de ''/etc/apache2/mods-enabled/ssl.conf''.

==== Certificados de Cliente ====
Os ''Certificados de Cliente'' permiten a identificación dun cliente por parte dun servidor web, de xeito que se lle podan otorgar privilexios de acceso especiais. Cando o sitio web precisa identificar ao cliente, lle envía unha solicitude de certificado. O cliente enviará o certificado correspondente ao sitio, e o servidor web, previa comprobación do mesmo, garantizará ou denegará o acceso.

Para configurar este comportamento no Apache, necesitaremos configurar un sitio baixo https, e indicarlle que imos requerir un certificado do cliente mediante a directiva ''SSLVerifyClient require''. O servidor, ao recibir o certificado, realizará unha verificación da ''cadea de confianza'' ata a profundidade indicada pola directiva ''SSLVerifyDepth''.

Con esta configuración, a Apache lle bastaría calqueira certificado válido, polo que é necesario configurar un filtro de certificados que descarte os que non sirvan a partir da súa informació, do seguinte xeito:
<source lang='text'>
SSLRequire %{SSL_CLIENT_S_DN_O}  eq "IES de Rodeira" and  %{SSL_CLIENT_S_DN_OU} in {"Departamento de Informatica"}
</source>

Unha posible configuración para unha carpeta dun sitio Web sería:
<source lang='text'>
<VirtualHost *:443>
 ServerName servidor.iesrodeira.com
 DocumentRoot /var/www/servidor

 SSLEngine on
 SSLCertificateFile    /etc/ssl/private/msdn.iesrodeira.com.crt
 SSLCertificateKeyFile /etc/ssl/private/msdn.iesrodeira.com.key
 SSLCACertificateFile  /etc/ssl/certs/myca.crt

 <FilesMatch "\.(cgi|shtml|phtml|php)$">
     SSLOptions +StdEnvVars
 </FilesMatch>
 BrowserMatch "MSIE [2-6]" \
        nokeepalive ssl-unclean-shutdown \
        downgrade-1.0 force-response-1.0
 # MSIE 7 and newer should be able to use keepalive
 BrowserMatch "MSIE [17-9]" ssl-unclean-shutdown
 
 <Directory /var/www/servidor/restricted>
 # Restinxido mediante certificado de cliente
    SSLRequireSSL
    SSLVerifyClient require
    SSLVerifyDepth  2
    SSLRequire %{SSL_CLIENT_S_DN_O}  eq "IES de Rodeira" and  %{SSL_CLIENT_S_DN_OU} in {"Departamento de Informatica"}
 </Directory>
</VirtualHost>
</source>

Existen múltiples directivas de xestión de certificados que permiten o uso de listas de revocación ou servidores OCSP, podes consultalas na [http://httpd.apache.org/docs/2.2/mod/mod_ssl.html documentación de Apache]

O certificado de cliente permite o acceso únicamente aos navegadores que dispoñan dun certificado válido admitido polo servidor, pero non verifica a identidade da persoa utilizando o mesmo. Para garantizar a identidade da persoa, se debería engadir un sistema de autenticación do xeito indicado [[Servidores_Web_e_Servidores_de_Aplicacións#Autenticaci.C3.B3n|neste documento]].

Nos clientes web, será necesario instalar os certificados de cliente para enviar. O '''''firefox/mozilla''''' acepta os certificados en formato '''pkcs12''', que inclúen tanto o certificado como a súa chave privada, polo que será necesario exportar o certificado firmado a este formato e importalo logo ao navegador, xunto co certificado da autoridade de certificación.

{{boxinfo|Firefox/Iceweasel únicamente acepta certificados coa extensión ''.pkcs12''}}

<source lang='text'>
openssl pkcs12 -export -clcerts -inkey chaveprivada.key -in meucert.crt -out meucert.pkcs12
</source>

{{boxinfo|Para importar o certificado da autoridade de certificación, bastará con facelo dispoñible nun enlace a través da web. O navegador recoñecerá automáticamente que é un certificado e procederá a súa instalación}}

'''''Internet Explorer''''' traballa dun modo lixeiramente distinto. Os certificados deben estar en formato '''DER''', Polo que necesitaremos convertir a ese formato tanto o noso certificado como o certificado da autoridade de certificación:
<source lang='text'>
  openssl x509 -inform PEM -in meusitio.CRT -outform DER -out meusitio.CRT.der
  openssl x509 -inform PEM -in RodeiraCA.CRT -outform DER -out RodeiraCA.CRT.der
</source>

=== Uso no E-mail ===
Os certificados poden ser utilizados no correo electrónico tanto para a realización de firmas (asegurar autoría e integridade), como para o cifrado do seu contido e asegurar así a privacidade. A configuración ven determiñada polo cliente de correo electrónico, aínda que é similar en todos eles.

Normalmente se deben importar (no sistema ou no cliente de correo, según a integración do cliente) o certificado da autoridade de certificación como autoridade de certificación, e os certificados persoais a utilizar na conta de correo en '''formato pkcs12'''. Unha vez incorporados os certificados, nas opcións de seguridade da conta de correo, se indicarán os certificados a utilizar para o cifrado e firma S/MIME.

O funcionamento é o seguinte:
;Desexamos enviar un correo firmado e cifrado a outro usuario: A firma se realizará co noso certificado, pero para enviar o correo cifrado precisamos ter instalado o certificado de usuario do destiñatario (a súa chave pública). O destiñatario deberá ter o noso certificado para comprobar a firma, e descifrará o correo facendo uso do seu propio certificado.

;Recibimos un correo firmado e cifrado: Para verificar a firma necesitamos o certificado do firmante (a súa chave pública), e para descifralo bastará co noso propio certificado.

=== Cifrado e Firmado de documentos ===
Outro uso dos certificados é a firma e cifrado de documentos. En realidade é o mesmo procedemento que se realiza na firma e cifrado de correos electrónicos.

Por exemplo, para cifrar pequenas cantidades de texto mediante o algoritmo ''RSA'' (axeitado para información de pouca lonxitude) e descrifralo posteriormente poderíamos facer o seguinte:

<source lang='text'>
#Obtemos a chave pública correspondente a nosa chave privada
openssl rsa -in chaveprivada.key -out chavepublica.pkey -outform PEM -pubout

#Cifrado
openssl rsautl -inkey chavepublica.pkey -pubin -encrypt -in ficheiro.txt  > ficheiro.txt.cifrado

#Descifrado
openssl rsautl -inkey chaveprivada.key -decrypt -in ficheiro.txt.cifrado
</source>


De xeito similar, para firmar un documento, necesitaremos tamén a chave pública correspondente

<source lang='text'>
#Firma
openssl dgst -sha1 -sign chaveprivada.key file.txt > file.txt.firma

#Comprobación da firma
openssl dgst -sha1 -verify chavepublica.pkey -signature file.txt.firma file.txt
</source>

O algoritmo ''RSA'' non é axeitado para cifrar grandes documentos, polo que unha solución habitual é utilizar unha chave simétrica para o cifrado, e cifrar mediante RSA a chave de cifrado. Deste xeito, a outra parte poderá descifrar a chave e a continuación o documento.

<source lang='text'>
#Creación da chave simétrica de cifrado
MYKEY="" ; for((a=1;a<=100;a++)) do MYKEY=$MYKEY$RANDOM ; done ; echo $MYKEY > file.txt.symkey ; MYKEY="" 
#Cifrado do ficheiro coa chave simétrica
openssl des3 -e -kfile file.txt.symkey -in file.txt -out file.txt.symenc 
#Ciframos a chave simétrica
openssl rsautl -inkey chavepublica.pkey -pubin -encrypt -in file.txt.symkey  > symkey.cifrada

# A outra parte recibiría  symkey.cifrada e  file.txt.symenc

#Descifrado da chave simétrica
openssl rsautl -inkey chaveprivada.key -decrypt -in symkey.cifrada > file.txt.symkey
#Descifrado do ficheiro mediante a chave simétrica
openssl des3 -d -kfile file.txt.symkey -in file.txt.symenc
</source>

=== O DNIe e as tarxetas criptográficas ===
O punto débil do cifrado de chave pública está na distribución dos certificados e no almacenamento de chave pública. Si alguén consigue acceso a unha chave privada, poderá suplantar ao seu propietario. Ademáis, si necesitamos firmar documentos e proporcionar a nosa identidade dende distintos equipamentos, necesitaremos portar os nosos certificados, co conseguinte problema de seguridade.

Unha solución a este problema é o uso de tarxetas criptográficas. As tarxetas criptográficas ou ''SmartCards'' son pequenas pezas de plástico, normalmente do tamano dunha tarxeta de crédito que inclúen unha memoria e un procesador con capacidades criptográficas. Na súa memoria se poden almacenar documentos que únicamente serán accesibles para o seu microprocesador, co que é un bo xeito de transportar e utilizar certificados e chaves privadas. Para protexer o acceso ao microprocesador e as súas funcións empregase normalmente un '''PIN''' ''(Personal Identification Number)''.

Se poden establecer varias clasificacións de tipos de SmartCards: 
;Con e sin contacto: As tarxetas ''de contacto'' precisan dun elemento que suministre enerxía eléctrica ao microprocesador, e polo tanto teñen que insertarse nun dispositivo, mentras que as tarxetas ''sin contacto'' funcionan mediante radio frecuencia (''RFID''), e obteñen a enerxía necesaria da propia conexión de radio. Tamén existen tarxetas mixtas que incorporan os dous métodos. As tarxetas con contacto utilízanse normalmente como identificación, mentras que as tarxetas sin contacto se empregan para funcións como a apertura de portas.
;De Memoria e con Microprocesador: ''As tarxetas de memoria'' teñen unha ''EEPROM'' e un microcontrolador que permite o acceso a ela. Os datos se bloquean mediante un PIN, pero non poden realizar transformacións criptográficas. Utilízanse para funcións como monedeiros electrónicos ou crédito telefónico. ''As tarxetas con microprocesador'' son como pequenos ordenadores con RAM, ROM e EEPROM, cun pequeno sistema operativo en ROM que manexará o acceso aos ficheiros almacenados na EEPROM e executará funcións na RAM. Este tipo de tarxetas poden realizar funcións criptográficas polo que habitualmente se utilizan para identificación.

A maior parte das ''SmartCards'' teñen sistemas operativos propios o que fai complexo a creación de aplicacións que soporten múltiples tipos de tarxetas e que den acceso a máis funcións das ofrecidas nos estándares '''ISO7816'''. Os sistemas máis empregados hoxe en día son ''JavaCard'', desenvolto por ''Sun'' (hoxe ''Oracle''), ''MULTOS'' deseñado para alta seguridade ou a versión de Microsoft, ''SmartCard for Windows''.

Os usuarios poden interactuar coas ''SmartCards'' a través de diversos ''API''. Os máis comúns son:
;[[wikipedia:CT-API|CT-API]]: Este API proporciona funcións xenéricas que permiten a comunicación con tarxetas de memoria e de microprocesador, cumplindo os estándares '''ISO7816'''.
;PC/SC ([[wikipedia:PC/SC|Personal Computer/Smart Card]]): Son un conxunto de especificacións desenvoltas por polo ''PC/SC Workgroup''. Existen implementacións de este ''API'' baixo ''Windows'', ''Linux'' e ''OS/X''.
;[[wikipedia:OpenCard_Framework|OpenCard]]: E un API basado en Java para o acceso a ''SmartCards''.

Baixo Linux o mellor soportado é '''PC/SC''', mediante ''pcscd''. En ''Debian'' deberemos instalar os paquetes  ''pcscd'' e ''pcsc-tools''. As operacións coas tarxetas realízanse co software ''opensc''. E aconsellable ter instalado algún medio gráfico de solicitude de PIN como ''pinentry-gtk2''.

A configuración de smartcards realízase habitualmente co software propietario que suministra o fabricante, polo que sería unha boa idea mercar tarxetas soportadas por ''opensc'', de xeito que funcione correctamente baixo Linux. Si configuramos unha tarxeta cun software, únicamente será posible modificar a configuración con ese mesmo software.

En España, a Dirección Xerál da Policía implementou un sistema de identificación basado en certificados de chave pública e o uso de SmartCards denominado ''DNIe'' ou ''DNI Electrónico''. Mediante esta tarxeta, e previa solicitude da creación dos certificados, é posible identificarse en numerosas web e realizar firmas criptográficas de documentos con unha completa validez legal.

O DNIe español realizou un módulo en código pechado para o seu uso con opensc, ao que opensc non da soporte. Recentemente liberouse o código e lanzouse o proxecto '''opendnie'''. Deste xeito existen dúas maneiras de traballar co DNIe: a través do oficial, da ''Dirección General de la policía y de la Guardia Civil (DGP)'' basada en ''OpenSC-0.11.8'' e xa non mantida, e mediante a implementación libre ''OpenDNIe'', que está pendente da súa integración na rama principal de ''OpenSC''. Recoméndase o uso de ''OpenDNIe'' para o uso do DNIe español, podes ver o seu código fonte na [https://github.com/clopez/OpenSC-OpenDNIe-Debian Páxina do Proxecto].

Podes consultar a [[Instalación_do_DNIe_en_Linux|Guía de Configuración do DNIe en Linux]] para máis información.

== GnuPGP (PGP) ==
''PGP (Pretty Good Privacy)'' é un sistema de cifrado de chave asimétrica ampliamente empregado para o cifrado e firma de documentos, especialmente correo electrónico. As operacións máis importantes son:

* Creación da parella de chaves
<source lang='text'>
   gpg --gen-key
</source>
Esta operación creará unha parella de chaves asimétricas (pública e privada), almacenado por defecto a información ''GPG'' relativa ao usuario na carpeta ''.gnupg'' dentro do ''home'' de usuario.

* Listado de chaves 
<source lang='text'>
gpg --list-keys 
</source>
Esta operación listará o conxunto de chaves públicas ''GPG'' que temos almacenadas e nas que confiamos.

* Exportación da chave pública
<source lang='text'>
gpg --armor --export usuario@dominio > mypublickey.pkey
</source>
Esta operación exportará unha chave pública a un ficheiro, de xeito que podamos distribuíla.

* Importación dunha chave pública para o seu uso automático
<source lang='text'>
gpg --import ficheiro.pkey
</source>
Esta operación importará unha chave pública ao noso anel de confianza

Existen varios entornos gráficos de usuario, como '''seahorse''' útiles para xestionar as chaves ''GPG''.

O problema principal da criptografía asimétrica é determiñar ata que punto nos podemos fiar das chaves públicas que recopilamos no noso sistema. Para solucionar este problema, se recurre normalmente a ''cadeas de confianza'', nas que confiaremos nos certificados nos que confía alguén da nosa confianza. Para indicar confianza nunha chave se firma coa chave privada, deste xeito si unha chave pública está firmada por unha persoa na que confiamos, podemos fiarnos relativamente que a chave é lexítima.

A distribución de chaves públicas pode facerse por multitude de medios, pero o máis sinxelo é o uso de servidores de chaves públicas como [http://pgp.mit.edu este].

En este [[Introducción_a_GnuPrivacyGuard|documento]] atoparás unha descripción máis detallada de GPG.


=== Cifrado e Firma de E-mail ===
[[Image:GPGID.png|400px|center]]
Para firmar os correos electrónicos bastará con indicar na configuración de seguridade o ID GPG a utilizar. O ID o podemos obter como indica a imaxe. 
Si queremos cifrar o correo, precisaremos a chave pública do destiñatario. No momento do envío do correo indicamos si queremos cifrar, firmar ou as dúas cousas.

=== Cifrado e Firma de Documentos ===
*Cifrado de '''doc'''
  gpg --output doc.gpg --encrypt --recipient arancha@nav.es doc

*Descifrado de '''doc.gpg'''
  gpg --output doc --decrypt doc.gpg

*Cifrado simétrico de '''doc'''
  gpg --output doc.gpg --symmetric doc

*Descifrado 
  gpg --output doc -d doc.gpg 
   ou, simplemente
  gpg doc.gpg

*Firma de '''doc'''
  gpg --output doc.sig --sign doc

*Firma e cifrado de '''doc'''
  gpg --output doc.gpg --encrypt --sign --recipient arancha@nav.es doc

Unha firma dixital certifica un documento e lle engade unha marca de tempo. Si se modificara o documento, a verificación da firma fallaría. Para a creación e verificación de firmas se utiliza o par público/privado de chaves. Se xenera unha firma coa chave privada do firmante, que pode ser verificada pola chave pública correspondente.l

Cando temos un documento con firma dixital podemos levar a cabo dúas accións: únicamente comprobar a firma, ou comprobar a firma e recuperar o documento orixinal. Para comprobar a firma utilízase a opción '''--verify'''. Para verifica-la firma e extraer o documento se usa a opción '''--decrypt'''. O documento coa firma é a entrada, e o documento orixinal recuperado é a  salida.

<source lang='text'>
arancha% gpg --output doc --decrypt doc.sig
gpg: Signature made Fri Sep  24 12:02:38 1999 CDT using DSA key ID D58711B7
gpg: Good signature from "Javier (Paramo S.L.) <javier@casa.es>"
</source>
== Referencias ==
[http://www.ietf.org/rfc/rfc3280.txt RFC de X.509]

[http://www.madboa.com/geek/openssl/ Referencia de comandos openssl]

[https://jamielinux.com/docs/openssl-certificate-authority Exemplo de Creación de Autoridade de Certificación e autoridade intermedia]